Ξεχνάμε γρήγορα (και τα σκουπίδια γίνονται βουνά)

Υπάρχουν μέρη άγρια και ανεξερεύνητα σ’ αυτόν τον πλανήτη που όσο μικρός κι αν δείχνει, όσο κι αν οι άνθρωποι καλύπτουν όλο και μεγαλύτερο τμήμα του, αυτά επιμένουν να προκαλούν δέος, φόβο και μαγεία συνάμα δημιουργώντας ερωτηματικά σχετικά με την παντοδυναμία του μοναδικού(;) εχέφρονος όντος. Μέρη προστατευμένα από την ασπίδα μιας δυνάμεως που – ευτυχώς – ο άνθρωπος δεν μπόρεσε ακόμη να υποτάξει και του θυμίζει ότι δεν είναι ακόμη παντοδύναμος αλλά αντιθέτως υπόκειται σε νόμους που εκατομμύρια χρόνια τώρα παραμένουν ισχυρότεροι από οποιαδήποτε μηχανή. Η φύσι, εξακολουθεί να παραμένει ισχυρή και άλλοτε με τη μανία της, άλλοτε με τις παραξενιές της κι άλλοτε με τις απότομες αλλαγές της, μας δείχνει το χαρακτήρα της και κάθε φορά που προσπαθούμε να την τιθασεύσουμε, να την αλλοιώσουμε ή και να την καταστρέψουμε, μας δείχνει ποιος είναι τελικά ο κυρίαρχος.

Χρόνια τώρα, από της εφευρέσεως των μηχανών και μετά την βιομηχανική επανάστασι, ο άνθρωπος αναζητά τρόπους να χορτάσει το αδηφάγο τέρας που ο ίδιος προϊόντος του χρόνου δημιουργεί, ενώ δεν έχει αντιληφθεί ότι κάθε τι νέο που προστίθεται παρουσιαζόμενο ως καινοτομία, ως επαναστατική ανακάλυψι, ως λύσι, δεν επιλύει το πρόβλημα αλλά το επιτείνει δημιουργώντας μάλιστα ένα καινούργιο. Παραδείγματα; Οι καταλύτες για τους κινητήρες αμόλυβδης βενζίνης, παρουσιάσθηκαν ως πανάκεια για το πρόβλημα της ρυπάνσεως του λεκανοπεδίου της Αττικής και όχι μόνο. Τι γίνονται όμως οι καταλύτες αυτοί; Αλλάζονται; Και αν ναι, που αποθηκεύονται; Τα πυρηνικά εργοστάσια, θεωρούνται τα πλέον αποτελεσματικά στο λόγο αποδόσεως προς την καθαριότητα και την ρύπανσι. Αλλά το πρόβλημα είναι τι γίνονται τα πυρηνικά απόβλητα. Πού αποθηκεύονται; Πόσο ασφαλή είναι; Ποιος είναι υπεύθυνος για την ασφάλειά τους; Αν τα παραδείγματα αυτά θεωρούνται μεμονωμένα, τότε τα πλέον απτά όπως το πρόβλημα των καθημερινών και μη εξειδικευμένων απορριμμάτων (τρόφιμα, συσκευασίες, πλαστικά, κλπ) αλλά και αυτών όπως τα εξαρτήματα των ηλεκτρονικών υπολογιστών, τα κινητά τηλέφωνα, των οχημάτων, κλπ, θα πρέπει να αποτελούν εφιάλτη για κάθε κάτοικο αυτού του πλανήτη.

Χωρίς να απομονώσουμε, αλλά επικεντρώνοντας μόνο το πρόβλημα στη χώρα μας, δεν είναι δύσκολο να καταλήξουμε σε μερικά δυσάρεστα συμπεράσματα, τα οποία αποδεικνύουν κατά πανηγυρικό τρόπο την οικτρή αλλά και ανησυχητική συμπεριφορά μας έναντι ενός προβλήματος, που είναι βέβαιο ότι θα μας καταστρέψει εάν δεν ευρεθεί εγκαίρως ρηξικέλευθη και οπωσδήποτε αποτελεσματική λύσι. Κι είναι πρόβλημα ποιες λέξεις να χρησιμοποιήσεις και πως να περιγράψεις την συμπεριφορά αυτή. Πώς για παράδειγμα να χαρακτηρίσεις αυτόν που ωδηγώντας εν μέση οδώ, ανοίγει αίφνης το παράθυρο και πετά ένα, επαναλαμβάνω ένα, πλαστικό κύπελλο; Τι να του εξηγήσεις περί του αναγκαιούντος χρόνου για πλήρη αποσύνθεσι του πλαστικού που αγγίζει τα 200 χρόνια; Ή του άλλου που αντί να κρατήσει για δέκα, είκοσι, πενήντα, εν ανάγκη και εκατό μέτρα το αλουμινένιο κουτί του αναψυκτικού του, το πετά συνήθως κατά τρόπο επιδεικτικό όπου βρει; Να του πεις για τα δεκάδες χρόνια που χρειάζεται αυτό το παλιόκουτο να αποσυντεθεί; Θα το καταλάβει; Κι αν το καταλάβει τι θα τον κάνει ώστε η επόμενη πράξι του να είναι διαφορετική από την προηγούμενη; Αλλά και αυτού που πετά στη θάλασσα, στο ποτάμι, στο ρέμα οτιδήποτε δεν του χρειάζεται, πως να του εξηγήσεις ότι όλα αυτά θα επιστρέψουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στον ίδιο όταν θα πάει στην θάλασσα να κολυμπήσει; Κι αυτών που βρίσκονται παρά θιν αλός καπνίζοντες αρειμανίως και στη συνέχεια πετούν τη γόπα (άκου γόπα), το αποτσίγαρο θέλω να πω, στην άμμο, παραγνωρίζοντες το γεγονός των δεκάδων ετών που απαιτούνται για την αποσύνθεσι του πλαστικού που περιέχει το φίλτρο του τσιγάρου τους; Τι χαρακτηρισμό να τους δώσεις;

Τα συμπεράσματα, όπως προανεφέρθη, τραγικά. Πολιτική, δηλαδή των πολιτών, συμπεριφορά; ΜΗΔΕΝ. Υπευθυνότητα; Ευσυνειδησία; Πολιτισμός; Αγωγή; Ανησυχία; Το βρήκατε. ΜΗΔΕΝ σε όλα. Κι αν υπήρχε και κάτω από το μηδέν πάλι θα ψάχναμε να βρούμε το όριο. Και δεν είναι βέβαια μόνο τα απορρίμματα. Είναι και η διαρκής επέμβασι στη φύσι. Ανελέητη, ανάλγητη, απροσχημάτιστη, απύθμενη όπως και η βλακεία μας. Καίμε, καταστρέφουμε, μολύνουμε καθημερινά το περιβάλλον, το χώρο δηλαδή που ζούμε μα πάνω απ’ όλα ακόμη κι αν δεν ανήκουμε σε καμμία από τις προηγούμενες κατηγορίες, ανεχόμαστε τον οποιονδήποτε να το διαπράττει. Όλοι μας, από τις πολιτικές ηγεσίες μέχρι τους απλούς πολίτες, συμμετέχουμε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο σ’ αυτήν την καταστροφή. Όλοι μας φέρουμε μερίδιο ευθύνης, μικρό ή τεράστιο, στην μόλυνσι του οίκου μας. Εκτός αν εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι τα προβλήματα ή τα απορρίμματα του διπλανού ατόμου, χωριού, κράτους, δεν μας αγγίζουν ή δεν θα μας αγγίξουν στο μέλλον.

Κάηκε η χώρα, λεηλατήθηκε και μολύνεται συνεχώς και οι Έλληνες παρακολουθούν από τηλεοράσεως τα δρώμενα απαθώς. Και δεν αναφερόμαστε στην εποχή των πυρκαγιών όπου έκδηλη ήταν η ανησυχία όλων, αλλά στο σήμερα. Στημένοι εκεί στις τηλεοράσεις, παρακολουθούμε εκστατικώς και ανελλιπώς εκπομπές όπου, ηθικώς άθλιοι εκμεταλλεύονται νοητικώς ή επιδεικτικώς αθλίους. Άθλιοι κομπορρημονούν, χαρακτηρίζοντες ετέρους ως αθλίους, χειροκροτούμενοι υπό αθλιοτέρων. Ασκούντες κριτική μόνο από τον καναπέ μας, ενθουσιαζόμαστε, εκστασιαζόμαστε, διαμαρτυρόμαστε πρόσκαιρα και αναπαυόμαστε συνεχώς. Διότι δυστυχώς δεν έχουμε ούτε ανεπτυγμένη οικολογική συνείδησι ούτε και παιδεία, ώστε αντί να παρακολουθούμε απαθώς τα δρώμενα, να απαιτούμε τα δέοντα και να δρούμε προληπτικώς. Αυτός ο τόπος πάσχει από δύο βασικά προβλήματα. Κάποιοι δεν αισχύνονται για όσα πράττουν, οι δε πολλοί λησμονούν ή και συγχωρούν όσους διαπράττουν κάτι. Αποτέλεσμα, οι μεν αποθρασύνονται και επαναλαμβάνουν ανενδοίαστα λάθη, παραβάσεις ή και εγκλήματα, οι δε μεμψιμοιρούν διακατεχόμενοι από ψυχολογικά συμπλέγματα, κατηγορούντες τους συγχωρηθέντες για τις πράξεις που ίδιοι παρέβλεψαν.

Κι έτσι φθάνουμε για μια ακόμη φορά στο αυτό σημείο του κύκλου. Απλοί παρατηρητές των τεκταινομένων, δεν επιθυμούμε να συμμετάσχουμε με οποιοδήποτε τρόπο στη λύσι πολλώ δε μάλλον στη διαμόρφωσί της. Έτοιμοι να καταδικάσουμε αλλά όχι να δράσουμε. Να διαπομπεύσουμε αλλά όχι να διακινδυνεύσουμε. Να αγανακτήσουμε αλλά όχι να κατακτήσουμε το αύριο το δικό μας και των επόμενων γενεών. Στη χώρα της αρπαχτής, της πλήρους διαφθοράς, του καιροσκοπισμού, της ευδαιμονίας των πλαστικών καρτών, του τσιφτετελιού και της πλαστικούρας, χαρακτηρίζεται ως γραφικός και αντιμετωπίζεται μάλλον ως εξωγήινος, οποιοσδήποτε πολίτης συνειδητά προσπαθεί να αμβλύνει την απαράδεκτη και πάντως διόλου κολακευτική εικόνα των χιλιάδων παράνομων χωματερών αλλά και της πολιτικής επί των απορριμμάτων, της ανύπαρκτης και επικίνδυνης. Την ίδια στιγμή οι αρμόδιοι, συνήθως άσχετοι άρα αναρμόδιοι, τηρούν σιωπή όχι αιδήμονα αλλά ένοχη.

Δυστυχώς το πρόβλημα επιτείνεται. Αν διευρύνουμε το φάσμα σε ολόκληρη την υφήλιο, θα διαπιστώσουμε ότι η καθημερινή μόλυνσι από πάσης φύσεως ρύπους, απόβλητα, απορρίμματα κλπ, σε ξηρά, θάλασσα και αέρα είναι τόσο υψηλή, που αν συνεχισθεί θα καταστήσει τον πλανήτη προβληματικό αν όχι μη κατοικήσιμο. Ακραίο; Ίσως. Μα αν δεν φωνάξεις σ’ αυτόν που κατευθύνεται στον γκρεμό, θα πέσει. Και τελικά τι δέον γενέσθαι; Επιγραμματικώς, μία είναι η λύσι. Κοινή και συνεχής δράσι. Θέσπισι και επιβολή αυστηρών και μη μετακλητών διατάξεων για όλα και για όλους με κύριο άξονα την δημιουργία περιβαλλοντικής συνειδήσεως στα παιδιά. Κυρώσεων εξοντωτικών όχι μόνο κατά των παραβατών αλλά και κατά όλων εκείνων που παραλείπουν να λάβουν και να επιβάλουν ό,τι οφείλουν από πλευράς μέτρων, ώστε να σταματήσει και σταδιακώς να εξαλειφθεί η εξάπλωσι της σήψεως σε κάθε κοινωνία, μικρή ή και μεγαλύτερη. Καθένας ξεχωριστά και όλοι ως κοινωνία, έχουμε ανάγκη και πρέπει να απαιτούμε να ζούμε σε ένα περιβάλλον απαλλαγμένο από κάθε τι που το καθιστά απάνθρωπο. Λιγοστεύουν οι επίγειοι παράδεισοι. Σε λίγο δεν θα μείνουν παρά απλές φωτογραφίες να θυμίζουν στους επιγόνους ότι εμείς, οι σημερινοί κάτοικοι, υπήρξαμε ανάξιοι να διαχειριστούμε αυτό που χρειάσθηκαν εκατομμύρια έτη να ολοκληρωθεί.